Niedawno ukazał się Raport Najwyższej Izby Kontroli (Informacja o wynikach kontroli. System szkolenia kandydatów na kierowców), w którym wykazano wiele nieprawidłowości w działaniach ośrodków szkolenia kandydatów na kierowców, ośrodków egzaminowania, a także w nadzorze Ministerstwa.
Dokument jest bardzo obszerny, natomiast postanowiliśmy skupić się na zagadnieniu pierwszeństwa pieszego „wchodzącego” i zacytować wybrane fragmenty. Pełna treść dokumentu znajduje się pod linkiem: https://www.nik.gov.pl/plik/id,28106,vp,30930.pdf
Wady pytań egzaminacyjnych
„W części pytań (4%) zamieszczono niejednoznaczne wizualizacje. Przykładem są pytania dotyczące pierwszeństwa pieszych. Aby udzielić prawidłowych odpowiedzi zdający musi założyć, że pieszy stoi lub wchodzi. Niestety wie o tym wyłącznie autor pytania, a zdający musi się tego nauczyć na pamięć. [wyr. red.] W kolejnych dwóch pytaniach, pomimo obrazu wskazującego, że świeci się kolor żółty treść pytania temu zaprzecza.” – stwierdza NIK na (s. 142).
Wynika z tego wprost, że pieszy „wchodzący” to osoba przemieszczająca się.
„W jednym z pytań stwierdzono nieprawidłowy moment zakończenia emisji klipu w stosunku do treści odpowiedzi uznanej za prawidłową (pytanie nr 13113 (plik multimedialny GM_W16(323).wmv). Pytanie brzmi: Czy w tej sytuacji masz obowiązek powstrzymać się od ruchu w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście? Odpowiedzią poprawną jest Tak. Tymczasem zgodnie z art. 13 ust. 8 Prawa o rd w miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą innych urządzeń na jezdni mamy do czynienia z dwoma przejściami odrębnymi. [wyr. red.] Osoba z niepełnosprawnościami wjeżdża na przejście odrębne. Kierujący, do którego jest adresowane pytanie nie ma więc obowiązku powstrzymania się od ruchu w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście. Gdyby klip został zatrzymany co najmniej 2 sekundy wcześniej odpowiedź uznana za prawidłową byłaby rzeczywiście prawidłowa niezależnie od przywołanej zasady ruchu uzasadniającej prawidłową odpowiedź.” (s. 195).
„Przykłady:
– pytanie nr 13131: Czy w tej sytuacji masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu?
Odpowiedź prawidłowa to Nie.
– pytanie 13073: Czy w tej sytuacji, przy niedziałającej sygnalizacji świetlnej, masz obowiązek ustąpienia pierwszeństwa pieszemu z lewej strony?
Odpowiedź prawidłowa to Tak.
– I pytanie nr 13090: Czy w tej sytuacji, kiedy na sygnalizatorze nadawany jest sygnał żółty migający, powinieneś ustąpić pierwszeństwa pieszemu z lewej strony?
Odpowiedź prawidłowa to TAK.
W przypadku powyższych trzech pytań, aby udzielić prawidłowych odpowiedzi musimy założyć, że pieszy stoi, a piesza wchodzi. Niestety wie o tym wyłącznie autor pytania, a zdający musi się tego nauczyć na pamięć. [wyr. red.] Do dwóch pytań jest użyta taka sama wizualizacja. W pytaniu nr 13073 pomimo obrazu wskazującego, że świeci się kolor żółty treść pytania temu zaprzecza. Taka sama wizualizacja w pytaniu 13090 oznaczać ma, że sygnał żółty jest migający.” (s. 197)
„Pytania nr 13073, 13090, 13131: Wskazane pytania przedstawiają sytuacje z pieszym i poruszają wątek pierwszeństwa. Pytanie 13131 to film natomiast pytanie 13073 i 13090 są sytuacjami statycznymi przedstawiającymi pieszego na zdjęciu. Analizując powyższe trzy sytuacje z punktu widzenia drogowego pieszy znajduje się w takiej samej sytuacji drogowej. Jednak właściwą odpowiedzią przy pytaniu 13131 jest brak obowiązku ustąpienia pierwszeństwa, a w pytaniu 13073 i 13090 odpowiedzią prawidłową jest obowiązek ustąpienia pierwszeństwa.” (s. 200)
„Pytanie nr 13113: Pytanie przy dołączonej wizualizacji zawiera błędną odpowiedź. Film dotyczący pytania kończy się, gdy pieszy jest już za przejściem, do którego się zbliżamy. Natomiast jest wchodzącym na przejście po lewej stronie dlatego trudno twierdzić, że mamy obowiązek powstrzymania się od ruch[u] w celu ustąpienia pierwszeństwa temu pieszemu.” (s. 201)
Hulajnogi elektryczne, UTO i UWR nie istnieją?
„Nie odnaleziono pytań dotyczących zachowań wobec osób korzystających z hulajnóg elektrycznych, urządzeń transportu osobistego i urządzeń wspomagających ruch, pomimo wprowadzenia regulacji dotyczących ww. urządzeń z dniem 20 maja 2021 r.” (s. 195)
Kwalifikacje autorów pytań – dobre pytanie…
„Stosunkowo duża liczba pytań została odrzucona (37,5%) i wycofana (18,1%). Pośrednio może wskazywać to na poziom kwalifikacji autorów pytań. [wyr. red.] Nie dysponując wiedzą o datach i przyczynach wycofywania pytań nie można stwierdzić jak długo one funkcjonowały, pomimo ich wadliwości. Na przykład pytanie nr 6593 posiadające nieprawidłową odpowiedź z powodu obowiązywania przepisów ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych198. Zgodnie z przepisami tej ustawy terminy dotyczące rejestracji pojazdów zostały wydłużone do 60 dni. Tymczasem prawidłowa odpowiedź w przytoczonym pytaniu wykorzystywanym w 2021 r. wskazywała na 30 dni.” (s. 194).
Literatura
- Krzemień, P. (2023). Pieszy „wchodzący” – zgodne wykładnie: prof. M. Matczaka, glosa mec. W. Matejko i wykład mec. T. Wolfowicza. Strefa BRD. https://strefabrd.pl/2023/04/30/pieszy-wchodzacy-krotka-wykladnia-prof-marcina-matczaka/
- Krzemień, P. (2022). Znaczenie pojęcia „pieszy wchodzący” – głos polemiczny. Paragraf na Drodze, 4, 21-42.
- Krzemień, P. (2022). Fakultatywny obowiązek zmniejszenia prędkości przed przejściem dla pieszych w kontekście zakazu wchodzenia bezpośrednio przed jadący pojazd. Paragraf na Drodze, 1, 21–42.
- Krzemień, P. (2021). Pierwszeństwo pieszego „wchodzącego” na przejście dla pieszych. Nowy przepis Prawa o ruchu drogowym w świetle procesu legislacyjnego, wystąpień posłów i senatorów oraz zasad opiniowania wypadków drogowych. Paragraf na Drodze,3, 7–34.
- Matejko, W. (2022). Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu. Glosa do wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 maja 2022 r., sygn. akt VII W 135/22, Paragraf na Drodze, 4, 7-19.
- Przybysz, P. (2023). Ministerstwo Infrastruktury zaprzecza pierwszeństwu pieszego przed wejściem na przejście dla pieszych. Pobrano z: https://strefabrd.pl/2023/04/14/ministerstwo-infrastruktury-zaprzecza-pierwszenstwu-pieszego-przed-wejsciem-na-przejscie-dla-pieszych/ (dostęp: 07.05.2023 r.).
- Wolfowicz, T. (2023). Pierwszeństwo pieszych po zmianie ustawy. Pobrano z: https://youtu.be/EnwgKf0f8I8 (dostęp: 5.05.2023 r.).
- Informacja o wynikach kontroli. System szkolenia kandydatów na kierowców, Raport NIK 2023, https://www.nik.gov.pl/plik/id,28106,vp,30930.pdf